Ανεπιθύμητη Εγκυμοσύνη

• Direct bullying

• Non-especific

Ο Δ. και η Ε. είναι συμμαθητές στη Β΄ τάξη του Λυκείου. Συνάπτουν ερωτική σχέση κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους και η Ε. εγκυμονεί. Ο Δ. και η οικογένειά του – γονείς δημόσιοι υπάλληλοι και ένας ακόμη αδελφός εννέα ετών- δε θέλουν να συνεχιστεί η εγκυμοσύνη γιατί τη θεωρούν προϊόν μιας επιπόλαιης εφηβικής σχέσης και πιστεύουν ότι το μωρό θα τους δημιουργήσει προβλήματα στη μελλοντική τους πορεία. Οι γονείς της Ε. ελεύθεροι επαγγελματίες – διατηρούν εμπορικό κατάστημα στην πόλη- προσκολλημένοι στις θρησκευτικές τους αρχές θεωρούν έγκλημα την έκτρωση και πείθουν την Ε. να κρατήσει το μωρό και παράλληλα να συνεχίσει τις σπουδές της στο Λύκειο αλλά και μετά από αυτό, αφού οι ίδιοι θα βοηθήσουν στο μεγάλωμα του μωρού. Όταν ο Δ. και η Ε. φοιτούν στη Γ΄ Λυκείου είναι ήδη γονείς, ο Δ έχει αναγνωρίσει το παιδί του, αλλά ζουν ο καθένας με την οικογένειά του και ο Δ επισκέπτεται με τους γονείς του την Ε. και το παιδί κάθε Κυριακή.
Ο Δ. είναι αδιάφορος για το σχολείο, σημειώνει πολλές απουσίες, η συμπεριφορά του δημιουργεί δυσφορία στους καθηγητές, τον χαρακτηρίζουν θρασύ και ατίθασο. Η Ε. είναι μαθήτρια με στόχους, καλές επιδόσεις, ευγενική και αγαπητή σε καθηγητές και συμμαθητές. Η σχέση των δύο παιδιών στο σχολείο είναι από τυπική έως αδιάφορη.
Η Ε. έχει μια αδελφή που φοιτά στην Α΄τάξη του ίδιου Λυκείου την Μ. Η Μ. ενώ ξεκινά καλά τη χρονιά της, στην πορεία παρουσιάζει δείγματα αδιαφορίας για τα μαθήματα, κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό της, δεν επιθυμεί συναναστροφές με συμμαθητές της, συχνά είναι θλιμμένη και γενικότερα εμφανίζει σημάδια παραίτησης. Λίγο μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων η Μ. κάνει απόπειρα αυτοκτονίας στις τουαλέτες του σχολείου, όπου τη βρίσκουν λιπόθυμη με ένα σημείωμα δίπλα της που έγραφε: «Μη ψάξετε το γιατί. Η αδελφή μου θέλω να είναι καλά». Μεταφέρεται στο νοσοκομείο, γίνεται η απαραίτητη ιατρική παρέμβαση – πλύση στομάχου μιας και η απόπειρα έγινε με χάπια- η Μ γίνεται καλά και επανέρχεται στο σπίτι της και στο σχολείο. Δύο μέρες αφ’ ότου επέστρεψε στο σχολείο ζήτησε από το Διευθυντή να μιλήσει σε κάποιον ειδικό από το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων.
Σ’ αυτόν αποκάλυψε πως ο Δ. την εκβίαζε πως θα εγκαταλείψει την αδελφή της αν εκείνη δεν είχε ερωτική σχέση μαζί του. Η Μ. υπέκυψε στον εκβιασμό και κατά τακτά διαστήματα της καθόριζε το μέρος και την ώρα συνάντησης για να συνευρεθούν ερωτικά. Μετά από λίγο καιρό την απειλούσε ότι θα τα πει όλα στην αδελφή της αν εκείνη δε έκανε χρήση ναρκωτικών ουσιών μαζί του. Όταν ο εκβιασμός έφτασε σ’ αυτό το σημείο, τότε έγινε η απόπειρα αυτοκτονίας της μαθήτριας. Όλα αυτά δεν τα είχε μοιραστεί με κανέναν και τώρα ζητούσε βοήθεια για να ξεφύγει, χωρίς όμως να κάνει κακό στην αδελφή της.
Στη συνέχεια ενημερώθηκε ο Διευθυντής του σχολείου και οι γονείς του μαθητή, ενώ ο μαθητής παραδέχθηκε και τον εκβιασμό και τη χρήση ουσιών. Ο μαθητής παραπέμφθηκε στο ΚΕΘΕΑ με τη δική του συναίνεση (Κέντρο θεραπείας εξαρτημένων ατόμων) όπου μπήκε σε στεγνό πρόγραμμα απεξάρτησης, αφού δεν είχε προλάβει να γίνει χρόνιος χρήστης Λίγους μήνες μετά τη συστηματική παρέμβαση από ειδικούς τόσο στον Δ. όσο και στη Μ., ο Δ. δήλωνε μετανιωμένος για τις πράξεις του και η Μ. ανακουφισμένη από την εξέλιξη. Και οι δύο ζητούσαν να μη μάθει τίποτε η Ε. και η οικογένειά της. Οι μαθητές, και οι τρεις, ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους στο Λύκειο και σπουδάζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Για τους συμμαθητές της, τους γονείς και την αδελφή της η απόπειρα έγινε για κάποια ερωτική απογοήτευση της Μ. Δεν αναμείχθηκαν αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές γιατί η Μ ήταν αρνητική σε κάτι τέτοιο.

Η αιτιολογία πως η Μ έκανε απόπειρα αυτοκτονίας λόγω ερωτικής απογοήτευσης φαίνεται να έπεισε την σχολική κοινότητα. Ο Διευθυντής και οι καθηγητές δεν διερεύνησαν περισσότερο το θέμα, Συνέχεια έδωσε η ίδια η Μ δύο μέρες αφ’ ότου επέστρεψε στο σχολείο και ζήτησε από το Διευθυντή να μιλήσει σε κάποιον ειδικό από το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων.
Ο ειδικός από τον Συμβουλευτικό σταθμό νέων ενημέρωσε το Διευθυντή του σχολείου και τους γονείς του μαθητή. Ο μαθητής παραπέμφθηκε στο ΚΕΘΕΑ με τη δική του συναίνεση και μπήκε σε στεγνό πρόγραμμα απεξάρτησης. Η Μ δέχτηκε την παρέμβαση και υποστήριξη του ειδικού συμβούλου.
Δεν αναμείχθηκαν αστυνομικές και εισαγγελικές αρχές γιατί η Μ ήταν αρνητική σε κάτι τέτοιο.

Οι επιπτώσεις στην σχολική κοινότητα από γεγονότα όπως αυτό είναι πολυδιάστατες. Σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν ο διευθυντής και οι καθηγητές που πρέπει να βρίσκονται κοντά στους μαθητές τους, να ενημερώνονται πρώτιστα από τους γονείς και δευτερευόντως από άλλους φορείς για προβλήματα που αφορούν τους μαθητές του σχολείου. Τα πιο συνηθισμένα από τα προβλήματα είναι μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα υγείας, ενδοοικογενειακά ή οικονομικά προβλήματα κ.λπ. Ο διευθυντής με τη σειρά του πρέπει να ενημερώνει τους διδάσκοντες και να συζητά μαζί τους ως προς τους τρόπους υποστήριξης των μαθητών αυτών. Ακόμα, συζητά με τους ίδιους τους μαθητές ενώ ταυτόχρονα υπάρχει μια διαρκής ανατροφοδότηση με όλους τους εμπλεκόμενους (γονείς – καθηγητές – μαθητές). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει την δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης είτε συμβουλεύοντας ο ίδιος είτε παραπέμποντας σε ειδικούς. Ακόμα μπορεί να προλάβει επιδείνωση προβλημάτων ή την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους. Γενικότερα ο διευθυντής πρέπει να τηρεί μια ουσιαστική, καταλυτική στάση πάνω σε θέματα που άπτονται προβλημάτων των μαθητών του σχολείου, έστω και αν αυτά δεν έχουν άμεση συσχέτιση με την σχολική ζωή.

Ουσιαστικά θύμα είναι και οι δυο αδελφές στην περίπτωση αυτή. Το ‘κεντρικό’ θύμα είναι η Μ που φαίνεται ένα άτομο που επηρεάζεται από τη γνώμη των άλλων χωρίς αποφασιστικότητα για σοβαρό προσωπικό της ζήτημα. Η Μ. δείχνει άτομο ανασφαλές, φοβισμένο και ενοχικό. Προτίμησε να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας για να δώσει ένα τέλος στην ιστορία παρά να μιλήσει για τα γεγονότα και να στεναχωρήσει ή να δημιουργήσει πρόβλημα στην αδελφή της. Το γεγονός ότι οικειοθελώς ζήτησε βοήθεια από ειδικό είναι πολύ σημαντικό.

Ο Δ. δείχνει ένα χαρακτήρα θρασύ και ατίθασο και ένα προφίλ του θύτη βίαιο και επιθετικό.
Η συμπεριφορά στο πρόσωπο της Μ. μάλλον δείχνει συσσωρευμένο θυμό, εκδικητικότητα και εκβιασμό προς όλη την οικογένεια που τον ανάγκασε να γίνει πατέρας χωρίς την θέλησή του. Οι ενέργειές του κατά της Μ μάλλον έχουν και την επίδραση των ναρκωτικών ουσιών

Οι μαθητές του σχολείου μετά την απόπειρα αυτοκτονίας της Μ εξέφρασαν έκπληξη και αποτροπιασμό. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν τους λόγους μιας τέτοιας πράξης. Θεώρησαν αδιανόητο η Μ να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας για ερωτική απογοήτευση.

Οι καθηγητές του σχολείου όταν ενημερώθηκαν για τα γεγονότα και τις αιτίες τους, θεώρησαν σωστό να κάνουν συζητήσεις με τους μαθητές τους για να τους προβληματίσουν γενικότερα σε θέματα όπως:
Στον ρόλο της οικογένειας και στο κατά πόσον μπορεί να μεταδώσει στα νέους ηθικές αξίες, ειδικά όταν σε πολλές περιπτώσεις οι ίδιοι οι γονείς υιοθετούν στάσεις και συμπεριφορές που αποκλίνουν από αυτά που πρεσβεύουν. Τονίστηκε ακόμα η αδιαφορία των γονέων αρκετές φορές για τις ανάγκες των παιδιών τους και η απόσταση στην μεταξύ τους επικοινωνία.
Στην ιδιαίτερη ψυχολογία που διέπει τους εφήβους οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν την ταυτότητά τους, να διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους και να διεκδικήσουν μερίδιο ζωής μέσα σε ένα κόσμο ασταθή, ραγδαία μεταβαλλόμενο και σε μια κοινωνία που έχει χάσει το δρόμο της.
Στην ανάγκη για ενημέρωση των μαθητών πάνω σε θέματα σεξουαλικής αγωγής, ναρκωτικών κ.λπ. Η ενημέρωση αυτή μπορεί να προέλθει είτε μέσα από την επίσημη εκπαίδευση, είτε από διάφορους κοινωνικούς φορείς και να έχει για παράδειγμα την μορφή σεμιναρίων.
Οι καθηγητές θεωρούν σημαντική την ανάγκη ύπαρξης μηχανισμών και φορέων ψυχολογικής στήριξης, ενημέρωσης και καθοδήγησης οικογενειών και γονέων πάνω σε θέματα διαπαιδαγώγησης, εφηβείας

Ο Διευθυντής του σχολείου φαίνεται να διαχειρίστηκε με διακριτικότητα τα γεγονότα. Γνώριζε ότι η Ε ήταν έγκυος, γνώριζε τη σχέση των Δ &Ε και αυτών με τις οικογένειες τους. Μετά την ενημέρωσή του από το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων, ενημέρωσε τους γονείς κ του Δ και της Μ για τα συμβάντα Ενημέρωσε διακριτικά το σύλλογο των καθηγητών,
Σε κάθε του ενέργεια προσπάθησε να είναι διακριτικός και υπηρεσιακά σωστός. Ίσως να έπρεπε να πλησιάσει περισσότερο τους μαθητές που ενεπλάκησαν στο περιστατικό, προτίμησε όμως να κρατήσει κάποιες αποστάσεις μια και οι εμπλεκόμενοι δεν ήθελαν δημοσιοποίηση των θεμάτων.

Ο Διευθυντής του σχολείου φαίνεται να διαχειρίστηκε με διακριτικότητα τα γεγονότα. Γνώριζε ότι η Ε ήταν έγκυος, γνώριζε τη σχέση των Δ &Ε και αυτών με τις οικογένειες τους. Μετά την ενημέρωσή του από το Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων, ενημέρωσε τους γονείς κ του Δ και της Μ για τα συμβάντα Ενημέρωσε διακριτικά το σύλλογο των καθηγητών,
Σε κάθε του ενέργεια προσπάθησε να είναι διακριτικός και υπηρεσιακά σωστός. Ίσως να έπρεπε να πλησιάσει περισσότερο τους μαθητές που ενεπλάκησαν στο περιστατικό, προτίμησε όμως να κρατήσει κάποιες αποστάσεις μια και οι εμπλεκόμενοι δεν ήθελαν δημοσιοποίηση των θεμάτων.
Η οικογένειά του Δ είναι δημόσιοι υπάλληλοι, αρχικά δε ήθελαν να συνεχιστεί η εγκυμοσύνη της Ε γιατί τη θεωρούν προϊόν μιας επιπόλαιης εφηβικής σχέσης και πιστεύουν ότι το μωρό θα τους δημιουργήσει προβλήματα στη μελλοντική πορεία των παιδιών τους. Οι γονείς της Ε. ελεύθεροι επαγγελματίες – διατηρούν εμπορικό κατάστημα στην πόλη- προσκολλημένοι στις θρησκευτικές τους αρχές θεωρούν έγκλημα την έκτρωση και πείθουν την Ε. να κρατήσει το μωρό και παράλληλα να συνεχίσει τις σπουδές της στο Λύκειο αλλά και μετά από αυτό, αφού οι ίδιοι θα βοηθήσουν στο μεγάλωμα του μωρού.
Οι σχέσεις των δυο οικογενειών γίνονται τελικά τυπικές αλλά ο Δ έχει αναγνωρίσει το παιδί του, Δ επισκέπτεται με τους γονείς του την Ε. και το παιδί κάθε Κυριακή.
Οι γονείς του Δ τον στήριξαν κατά την αποτοξίνωσή του. Οι γονείς των δυο κοριτσιών στήριξαν τις κόρες τους
Οι δυο οικογένειες δεν επιθυμούσαν περαιτέρω δημοσιότητα, συνεπών δεν είναι γνωστές άλλες ενέργειες και στάσεις τους

Σύμβουλος στο σχολείο, για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, δεν υπήρχε. Σύμβουλος που ενημερώθηκε αργότερα για το περιστατικό σχολίασε τα ακόλουθα:
Τα κίνητρα του θύτη
Οι δυσκολίες του χαρακτήρα (θρασύς και ατίθασος) κατά τον χαρακτηρισμό των καθηγητών σε συνδυασμό με το επιπόλαιο της εφηβικής ηλικίας διαμορφώνουν ένα προφίλ του θύτη βίαιο και επιθετικό.
Στην προκειμένη περίπτωση τα θύματα είναι και οι δύο αδελφές. Στην περίπτωση της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης δεν υπάρχει ενοχοποίηση για βιασμό. Η περαιτέρω αντιμετώπιση στο μεγάλωμα του μωρού δείχνει αδυναμία στην ανάληψη ευθυνών. Η συμπεριφορά στο πρόσωπο της Μ. δείχνει συσσωρευμένο θυμό, εκδικητικότητα και εκβιασμό προς όλη την οικογένεια που τον ανάγκασε να γίνει πατέρας.
Η στάση του θύματος
Η στάση της δείχνει άτομο που επηρεάζεται από τη γνώμη των γονιών χωρίς αυτενέργεια και αποφασιστικότητα για σοβαρό προσωπικό της ζήτημα.. Η Μ. δείχνει άτομο ανασφαλές, φοβισμένο και ενοχικό, που διαμορφώνει μια προσωπικότητα ευάλωτη στην εκμετάλλευση. Το γεγονός ότι οικειοθελώς ζήτησε βοήθεια από ειδικό αυτενέργειας και κινητοποίησης.
Αντιμετώπιση του Διευθυντή
Ο διευθυντής σωστά παρέπεμψε το περιστατικό σε ειδική μονάδα για απεξάρτηση , αλλά τα άλλα θέματα, που αφορούσαν στην ανατροφή του μωρού και τις σχέσεις του ζευγαριού και των δύο οικογενειών έπρεπε να παραπεμφθούν σε οικογενειακή και συμβουλευτική θεραπεία. Η Μ. έπρεπε να παραπεμφθεί σε ατομική θεραπεία.
Ο ρόλος του συμβούλου
Όλα τα ανωτέρω, αν υπήρχε ειδικός σύμβουλος στο σχολείο θα μπορούσε να τα είχε μεθοδεύσει και κατευθύνει.
Επιπτώσεις
Η θετική επίπτωση είναι ότι παρ’ όλες τις σοβαρές δυσκολίες τόσο ο μαθητής όσο και οι δύο μαθήτριες συνεχίζουν την εκπαίδευσή τους. Η υποστήριξη του σχολείου και των οικογενειών ήταν αποτελεσματική στους νέους. Υπάρχει ασάφεια σχετικά με την εξέλιξη του θέματος του μωρού και ο τρόπος της επιστημονικής υποστήριξης των νέων γονιών.

Τα περισσότερα παρόμοια περιστατικά δεν γίνονται γνωστά με αποτέλεσμα να μην υπάρχει επαρκής ενημέρωση για το φαινόμενο του bullying τόσο σε εκπαιδευτικούς όσο σε μαθητές και γονείς. Το περιστατικό αυτό επίσης δεν έγινε γνωστό σε φορείς εκτός σχολείου που σχετίζονται όμως με την εκπαίδευση και συνεπώς δεν δόθηκε η ευκαιρία σε άτομα και παράγοντες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να το κάνουν. Σχολική σύμβουλος που ενημερώθηκε λίγο καιρό αργότερα για το συμβάν επισήμανε ακριβώς τη τακτική της μη ενημέρωσης αρμοδίων.
Η συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης είναι χαρακτηριστική της περίπτωσης που αναδεικνύει τη σπουδαιότητα ύπαρξης υποστηρικτικών δομών της διοίκησης, όπως του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων. Είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη περίπτωση που απαιτεί ψύχραιμους, λεπτούς χειρισμούς. Το παραμικρό λάθος χειρισμού θα οδηγούσε σε απρόβλεπτες καταστάσεις, πολύ οδυνηρές για τους νέους που εμπλέκονται σ΄ αυτή την ιστορία.
Η διοίκηση ενήργησε σωστά. Συγκεκριμένα.
1) Κάλεσε τον συμβουλευτικό σταθμό νέων, καθ ύλη αρμόδιο για να χειριστεί ένα τόσο σοβαρό θέμα. Δεν προέβη σε επιπόλαιες, παρορμητικές, ενέργειες και ερασιτεχνικούς χειρισμούς.
2) Δεν κοινοποίησε το θέμα και δεν αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στο σύλλογο διδασκόντων, γεγονός που θα οδηγούσε σε δημοσιότητα του θέματος, και πιθανόν να υπήρχαν και πειθαρχικές κυρώσεις-αν αυτό ήταν απόφαση συλλόγου- εντελώς άστοχο για τη συγκεκριμένη περίπτωση
3) Έκανε τις δέουσες ενέργειες για να υποστηριχθούν ψυχολογικά και οι τρεις μαθητές (όλοι στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουν ανάγκη υποστήριξης)
4) Στήριξε την εγκυμονούσα μαθήτρια να συνεχίσει τη φοίτηση της (ο γεγονός ότι τώρα είναι φοιτήτρια, σημαίνει ότι δεν διέκοψε τη φοίτηση της δηλ. για ένα για διάστημα υπήρξε – με τις ενέργειες της διοίκησης- κατ ιδίαν διδαχθείσα)

Το περιστατικό αυτό αποτελεί ζήτημα σύνθετο που συνδέεται με όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης και τα πρότυπα ζωής που υιοθετούνται από τους νέους της εποχής μας ή που εξωθούνται να υιοθετήσουν.
Οι σύγχρονες σειρήνες είναι πολλές και η πορεία των φορέων κοινωνικοποίησης προς διαφορετικές κατευθύνσεις δημιουργεί ιδεολογική και ηθικοπνευματική σύγχυση που δυσκολεύουν τους νέους και ιδιαίτερα τους εφήβους να αποκρυσταλλώσουν αξιακό σύστημα που θα προφυλάξει τους ίδιους από πρόωρες δοκιμασίες και δεν θα προκαλεί στους άλλους προβλήματα και ακραία διλήμματα.
Οι άξονες προσέγγισης του προβλήματος μπορεί να είναι:
α) Τρόπος λειτουργίας της σύγχρονης οικογένειας ( ωράρια εργασίας γονιών - φόρτος μαθημάτων για παιδιά - ελαχιστοποίηση χρόνου επικοινωνίας - διαμετρικά αντίθετες αντιλήψεις για ζητήματα ταμπού )
β) Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης : προβολή ερωτικών σχέσεων, ανάμεσα σε μαθητές , όλο και πιο μικρότερων ηλικιών
γ) Η γενικευμένη χρήση αλκοόλ από τους νεαρούς μαθητές
δ) Οι προκλητικές ενδυματολογικές επιλογές , ιδιαίτερα των ανήλικων κοριτσιών.
Η κοινωνιολογική προσέγγιση του θέματος μας οδηγεί σε πολλούς δρόμους και διαδρομές της σκέψης. Ως μέλος της εκπαιδευτικής κοινότητας και ως υποτιθέμενο μέλος του σχολείου, στο οποίο διαδραματίστηκαν τα ανωτέρω, θεωρώ ότι το ζήτημα έτυχε καλού χειρισμού.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι μαθητές χρειάζονταν ψυχολογική υποστήριξη Όλοι μας έχουμε ανάγκη μια δεύτερη ευκαιρία. Πριν καταδικάσουμε ας αφουγκραστούμε την αγωνία των μαθητών μας, των παιδιών μας και τη λαχτάρα τους να ζήσουν. Ας τους δείξουμε , ανάλογα με τις δυνάμεις που διαθέτουμε, το δρόμο της αγάπης που προφυλάσσει από ακραίες καταστάσεις.