Lifelong Learning Programme

This project has been funded with support from the European Commission.
This material reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein

Also available in:

"I Am Not Scared" Project

Homepage > Database > Publication List

Database

TITLE OF DOCUMENT:

Ο σχολικός εκφοβισμός σε δημοτικά σχολεία: πρόληψη μέσω της εφαρμογής τω

NAME OF AUTHOR(S):

Ειρήνη Κατσαμά

NAME OF PUBLISHER:

4ο Συμπόσιο του ελληνικού Παρατηρητηρίου για υποψήφιους διδάκτορες

LANGUAGE OF DOCUMENT:

English

LANGUAGE OF THE REVIEW:

Greek

KEYWORDS:

Σχολικός Εκφοβισμός, Σχολική Βία, Φύλο, Εθνοτική Πολυμορφία

DOCUMENT TYPOLOGY:

Research

TARGET GROUP OF PUBLICATION:

Policy Makers, Teachers, Researchers.

SIZE OF THE PUBLICATION:

21 - 100 pages

DESCRIPTION OF CONTENTS:

Ο σχολικός εκφοβισμού έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο στα σχολεία σε όλο τον κόσμο. Πολύ λίγες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί στα ελληνικά σχολεία μέχρι στιγμής, ενώ η εμπειρία κατά την εφαρμογή των μακροπρόθεσμων προγραμμάτων με στόχο την πρόληψη του φαινομένου δεν ήταν μεγάλη. Η αυξανόμενη λόγω της μετανάστευσης πολυμορφία του σχολικού πληθυσμού φαίνεται ότι έχει επηρεάσει το σχολικό περιβάλλον.
Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στην εξερεύνηση του φαινομένου της βίας και του εκφοβισμού, όπως αυτό φάνηκε σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα (Φεβρουάριος 20008 έως Φεβρουάριο 2009), σε τέσσερα διαφορετικά πολυπολιτισμικά δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα. Η μελέτη των κοινωνικών και προσωπικών στοιχείων που συνιστούν το πρόβλημα και ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζονται τα μέλη κάθε σχολικής μονάδας από το φαινόμενο του εκφοβισμού, ήταν τα κύρια θέματα της έρευνας.
Συνδυάζοντας ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους, η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο πολυπολιτισμικά στα σχολεία της περιοχής της Αττικής και σε άλλα δύο στην περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. 221 μαθητές της Τέταρτης, Πέμπτης και Έκτης τάξης του δημοτικού συμπλήρωσαν δύο ερωτηματολόγια (ένα που σχετίζεται με τη στάση τους απέναντι στον εκφοβισμό, και ένα άλλο σχετικά με τα επίπεδα αυτοπεποίθησης και αυτοσυνείδησης). Επίσης σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε μία παρέμβαση, στα πλαίσια της οποίας συμμετείχαν κοινωνικοί λειτουργοί επισκέπτονταν τα δύο από τα 4 σχολεία κάθε εβδομάδα και για μία περίοδο τριών μηνών, με σκοπό την πρόληψη του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού. Ο τίτλος του προγράμματος ήταν "Παιχνίδια επικοινωνίας" και διενεργήθηκαν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας.
Η παρέμβαση στα αυτά σχολεία μέσω του προγράμματος αυτού είχε πολλαπλά οφέλη και προώθησε μια καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των μαθητών και των καθηγητών τους. Τα παιδιά που συμμετείχαν στις ομάδες είχαν την ευκαιρία να μοιραστούν τις ανησυχίες και τις σκέψεις τους και έδειξαν ότι είναι πιο δεκτικά στο να ακούν τον άλλον, να αλληλεπιδρούν μαζί του, να εκφράζουν το πώς αισθάνονται και να δείχνουν σεβασμό και αποδοχή για το διαφορετικό. Η ανατροφοδότηση από τη μεριά των καθηγητών σχετικά με την παρέμβαση και τα αποτελέσματα που είχε στη σχολική κοινότητα ήταν θετική. Οι καθηγητές επίσης διδάχθηκαν εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης κρίσεων που δημιουργούνται μέσα στην τάξη. Τέλος, μέσα από την παρέμβαση αυτή έγινε εφικτό να ειδωθεί η σχέση και η συνεργασία μεταξύ καθηγητών και γονέων μέσα από μία διαφορετική οπτική.

REVIEWER’S COMMENTS ON THE DOCUMENT:

Το έγγραφο αυτό καταδεικνύει την ανάγκη παρέμβασης στα ελληνικά σχολεία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του εκφοβισμού. Παρουσιάζει το θεωρητικό υπόβαθρο της εκφοβισμού, παραθέτοντας τα κύρια ερευνητικά πορίσματα σχετικά με θέμα. Επίσης, παραθέτει τα στατιστικά στοιχεία για την έκταση του προβλήματος στα ελληνικά σχολεία. Όμως η παρούσα μελέτη προχωρά πέρα από τη θεωρητική ανάλυση. Είναι μια έρευνα που συνδυάζει την έρευνα και τη δράση, αποσκοπώντας στην επίλυση των προβλημάτων και προκαλώντας θετικές αλλαγές για τους συμμετέχοντες.
Στην εν λόγω μελέτη το σχολείο εκλαμβάνεται ως ένα δυναμικό σύστημα, κι έτσι η σχέση μεταξύ δράστη / θύματος πραγματοποιείται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Από αυτό συνάγεται ότι η οποιαδήποτε παρέμβαση είναι απίθανο να είναι αποτελεσματική, εκτός αν αυτή ειδωθεί μέσα από μία πολύπλευρη προσέγγιση. Έτσι, ακολουθείται ένα πολυδιάστατο σχήμα, σύμφωνα με το οποίο συμμετέχουν όλα τα μέρη του συστήματος.
Ιδιαίτερα σήμερα, το σχολικό περιβάλλον έχει αναπτυχθεί πιο περίπλοκα, λόγω της αυξανόμενης πολυμορφίας του μαθητικού πληθυσμού. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται την ανάγκη για την παρουσία κοινωνικής μέριμνας στα σχολεία, ένα θέμα που έχει συζητηθεί πολύ στην Ελλάδα. Όμως, παρά το Νόμο του 1974, που αναφέρεται στην αναγκαιότητα απασχόλησης κοινωνικών λειτουργών σε όλα τα ελληνικά σχολεία, παρόλα αυτά οι κοινωνικοί λειτουργοί εργάζονται μόνο στα ειδικά σχολεία ή σε κέντρα για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες.
Το πιο σημαντικό κομμάτι της μελέτης αυτής είναι η έρευνα δράσης, που βασίζεται στο θεωρητικό αλλά και το πρακτικό έργο των κοινωνικών λειτουργών. Η έρευνα δράσης ήταν διεξήχθη σε δύο σχολεία και διήρκεσε έντεκα (11) εβδομάδες. Τα θετικά αποτελέσματα του προγράμματος δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις πρέπει να εστιάσουν στο πώς αντιμετωπίζεται το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού στα πλαίσια του σχολείου. Εάν οι μαθητές αντιλαμβάνονται τους καθηγητές ως ανίκανους να αντιμετωπίσουν ένα σχετικό θέμα, είναι απίθανο να τους αναφέρουν ένα παρεμφερές περιστατικό (είτε αυτό αφορά τους ίδιους είτε κάποιον φίλο τους) και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην επέκταση του φαινομένου και στην αύξηση του αισθήματος ανασφάλειας των μαθητών/θυμάτων . Η εφαρμογή των προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν κοινωνικοί λειτουργοί είναι απαραίτητη, προκειμένου όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας να αντιμετωπίσουν την σύγχρονη πολυπλοκότητα και την ποικιλία των προκλήσεων που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή στο σχολείο.

NAME OF THE REVIEWING ORGANISATION:

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

I Am Not Scared Project
Copyright 2024 - This project has been funded with support from the European Commission

Webmaster: Pinzani.it