Σχολική βία

Ευστράτιος Παπάνης

epapanis.blogspot.com

Greek

Greek

Σχολική βία, Ρατσισμός, Ψυχική ένταση, Ένταξη σε ομάδες, Περιθωριοποίηση

Web Article

Parents, Teachers, Young People.

Not relevant

Ενώ τα κρούσματα σχολικής βίας μειώθηκαν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κατά το διάστημα 1994-2008, το φαινόμενο αυτό έχει αυξητικές τάσεις στις μεσογειακές χώρες . Ειδικότερα στην Ελλάδα οι λόγοι που οδηγούν σε αύξηση σχετίζονται με το μετασχηματισμό της οικογένειας, την αύξηση της μονογονεϊκότητας, την ανεργία και το χαμηλό οικονομικό επίπεδο των γονέων, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου για τους γονείς, την αδιαφορία των γονέων για τα παιδιά τους, την απογύμνωση των εκπαιδευτικών από κάθε εξουσία ελέγχου στην τάξη και τις διαρκείς και ασταθείς αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Μαζί με τους προαναφερόμενους παράγοντες πρέπει να αναφερθεί και η αύξηση των περιστατικών σχολικής βίας εξαιτίας του ρατσισμού.. Τόσο οι μειονοτικές ομάδες μαθητών, όσο και οι Έλληνες μαθητές, ιδιαίτερα σε αστικά σχολεία, σχηματίζουν συμμορίες σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν ταυτότητα του εγώ, να αντλήσουν πρότυπα και αυτοεκτίμηση μέσα από τις συμμορίες ομηλίκων. Τα παιδιά που εντάσσονται στις συμμορίες αυτές έχουν την τάση να είναι υπάκουα, έχουν την ανάγκη να ενταχθούν (μια που η οικογένεια και το σχολείο τους το έχουν αρνηθεί), αλλά επιλέγουν εσφαλμένα πρότυπα για να το κάνουν. Οι λόγοι που οδηγούν κάποιους μαθητές στην περιθωριοποίηση και στην εκτόνωση της ψυχικής έντασης μέσω της βίας είναι ο εκπαιδευτικός και κοινωνικός αποκλεισμός, η σχολική αποτυχία, το ανταγωνιστικό σχολικό περιβάλλον.

Ενώ κάποιες έρευνες αποδεικνύουν ότι τα αγόρια είναι οι πρωταγωνιστές του φαινομένου, κάποιες άλλες δείχνουν ότι τα κορίτσια εμφανίζουν τάσεις εξίσωσης. Επίσης τόσο τα θύματα του εκφοβισμού στα πλαίσια του σχολείου, όσο και οι μαθητές που ασκούν βία, παρουσιάζουν εμφανή τα σημάδια μιας γενικότερης ψυχικής έντασης: Οι μαθητές-θύματα είναι πιο αγχώδεις, με χαμηλότερη από το φυσιολογικό αυτοεκτίμηση, τείνουν προς την κατάθλιψη και είναι περισσότερο μοναχικά. . Τόσο τα άτομα που ασκούν βία, όσο και οι μαθητές που πέφτουν θύματά της συχνά παρουσιάζουν και άλλες ψυχοσωματικές διαταραχές, όπως πονοκεφάλους, πόνους στη μέση, το στομάχι και το λαιμό, είναι περισσότερο ευερέθιστα, με τάσεις προς τον ηδονισμό, και με διαταραχές ύπνου.

Το παρόν άρθρο το οποίο έχει δημοσιευτεί στο ιστολόγιο του επίκουρου καθηγητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Ευστράτιου Παπάνη αποτελεί μία
απλή καταγραφή του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στην Ελλάδα, κάνοντας και μία σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Κατά τον κ. Παπάνη, το φαινόμενο αυτό παρουσιάζει τα τελευταία 15 χρόνια αυξητικές τάσεις στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Οι λόγοι που επικαλείται πηγάζουν από την γενικότερη κοινωνική αποδιοργάνωση που παρατηρείται στη Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Αυτή η αποδιοργάνωση, σε συνδυασμό με τη διαφοροποίηση στη σύνθεση των σχολικών τάξεων λόγω της εισροής μεταναστών στη χώρα έχει αντίκτυπο στο σχολικό κλίμα. Η παρουσία παιδιών μεταναστών στις τάξεις ενισχύει τη διαφορετικότητα και σε συνδυασμό με την έμφυτη ανάγκη των εφήβων να εντάσσονται σε ομάδες, πολλές φορές δημιουργούνται ομάδες- συμμορίες, τα μέλη των οποίων καταφεύγουν στη βία για να ενισχύσουν το προφίλ τους. Ασφαλώς και η εισροή μεταναστών δεν είναι η κύρια αιτία για τη δημιουργία αυτού του φαινομένου. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι αρκετές έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δείχνουν ότι το φαινόμενο του bullying δεν αφορά μόνο μαθητές που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα αλλά παρατηρείται και σε σχολεία, οι μαθητές των οποίων προέρχονται από ευκατάστατες οικογένειες.
Στη συνέχεια γίνεται μια αναφορά στο προφίλ του θύματος. Πιο αναλυτικά, ο μαθητής-θύμα αντιμετωπίζει ορισμένες ψυχοσωματικές διαταραχές. Ο κ. Παπάνης είναι ψυχολόγος και στο παρόν άρθρο αναφέρεται στα έμφυτα χαρακτηριστικά των ατόμων που υφίστανται κάποιου είδους εκφοβισμό, δηλαδή στα χαρακτηριστικά τα οποία ανεξαρτήτως των υπολοίπων παραγόντων μπορούν τους κάνουν ευάλωτους στις όποιες απειλές και εκφοβισμούς. Στη συνέχεια τονίζει οι ψυχοσωματικές διαταραχές εντείνονται όσο η πίεση από αυτό το φαινόμενο εντείνεται. Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι στο παρόν άρθρο γίνεται μία απλή αναφορά στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού με σκοπό την κατ’ αρχήν ευαισθητοποίηση των αναγνωστών και συνεπώς απουσιάζουν προτάσεις αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου.

http://epapanis.blogspot.com/2009/02/blog-post_11.html

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.