Θύτες και θύματα: Ερευνητικά δεδομένα και τρόποι αντιμετώπισης της θυμα

Κυριακίδης Σταύρος

Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών

Greek

Greek

Θυματοποίηση, βία, κοινωνική απομόνωση

Newspaper / Magazine article

Researchers.

1 - 20 pages

Το άρθρο αυτό αποτελεί μια επιλεκτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε σχέση με τη θυματοποίηση στο σχολικό περιβάλλον. Αναφέρονται οι ορισμοί της θυματοποίησης, η έκταση του φαινομένου και οι διάφορες μορφές της θυματοποίησης. Η θυματοποίηση έχει καταγραφεί με αρκετές μορφές, σύμφωνα με το άρθρο, και πιο συχνά παρατηρείται ως σωματική βία και ως λεκτική βία με στόχο τον εκφοβισμό. Επίσης, παρατηρείται ως διάδοση ψεύτικών φημών και ως συκοφάντηση. Υπάρχει, παρόλα αυτά και εδώ μια διαφωνία για το αν η κοινωνική απομόνωση αποτελεί μορφή θυματοποίησης ή όχι. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι εκπαιδευτικοί δεν συμφωνούν πάντα στην κατηγοριοποίηση της κοινωνικής απομόνωσης ως μορφή θυματοποίησης.
Το άρθρο συνεχίζει με τα χαρακτηριστικά των θυτών, οι οποίοι είναι συνήθως επιθετικοί, σκληροί, με αυτοπεποίθηση, παρορμητικοί, χωρίς ενσυναίσθηση, σχετικά δημοφιλείς και με σχολικές επιδόσεις κάτω του μέσου όρου. Από την άλλη, τα θύματα παρουσιάζουν προβλήματα τόσο εσωτερικευμένα όσο και εξωτερικευμένα, καθώς και υπερδραστηριότητα. Επίσης έχουν χαρακτηριστεί ως μοναχικά, ανώριμα, με ελλιπείς δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων, στα οποία δεν αρέσει το σχολείο. Ακόμα, το άρθρο αναφέρει ότι τα περισσότερα περιστατικά θυματοποίησης συμβαίνουν σε δημόσιους χώρους, όπως η αυλή του σχολείου, η τάξη, οι διάδρομοι. Αυτό κάνει τον περιορισμό του φαινομένου ευκολότερο καθώς μπορεί να υπάρχει ένας βαθμός επίβλεψης.
Ακόμη, παρουσιάζονται οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της θυματοποίησης και οι τυχόν διαφορές που υπάρχουν σύμφωνα με την ηλίκία, οι θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν επιχειρήσει να ερμηνεύσουν το φαινόμενο αυτό, ενώ μεθοδολογικά εξετάζονται οι τρόποι και οι κλίμακες που καταγράφουμε τη θυματοποίηση. Τέλος, παρουσιάζονται οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και επιχειρείται μια πρώτη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. Προτείνονται τρόποι αντιμετώπισης της θυματοποίησης σε επίπεδο σχολικής μονάδας, σχολικής τάξης αλλά και σε ατομικό επίπεδο.

Το άθρο αυτό είναι δημοσιευμένο στο περιοδικό Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών. Αγγίζει το φαινόμενο της θυματοποίησης απο πολλές πλευρές και προσπαθεί να καλύψει τα σημαντικότερα ζητήματα που αναδύονται. Αναφέρονται σε αυτό οι ορισμοί της θυματοποίησης, η έκταση του φαινομένου, αλλά και οι διάφορες μορφές της θυματοποίησης. Το άρθρο συνεχίζει με τα χαρακτηριστικά των θυτών, καθώς επίσης και με τα χαρακτηριστικά των θυμάτων. Συνεχίζει με τους χώρους/ τόπους όπου λαμβάνει χώρα η θυματοποίηση. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της θυματοποίησης και οι τυχόν διαφορές που υπάρχουν σύμφωνα με την ηλίκία, οι θεωρητικές προσεγγίσεις που έχουν επιχειρήσεις να ερμηνεύσουν το φαινόμενο αυτό, ενώ μεθοδολογικά εξετάζονται οι τρόποι και οι κλίμακες που καταγράφουμε τη θυματοποίηση. Τέλος, παρουσιάζονται οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και επιχειρείται μια πρώτη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους. Προτείνονται τρόποι αντιμετώπισης της θυματοποίησης σε επίπεδο σχολικής μονάδας, σχολικής τάξης αλλά και σε ατομικό επίπεδο.
Το ενδιαφέρον για τη θυματοποίηση στο σχολείο έχει ξεκινήσει ως μέρος της προσπάθειας για την αναγνώριση και υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων των παιδιών που πρεσβεύουν ότι δεν πρέπει κανείς να είναι αντικείμενο κακομεταχείρισης ή διακρίσεων. Το ίδιο ενδιαφέρον υπάρχει και στο να είναι το σχολικό περιβάλλον ένα περιβάλλον ασφαλές, χωρίς φόβο, που να επιτρέπει την ομαλή και χωρίς περιορισμούς συνολική εξέλιξη των παιδιών. Το ενδιαφέρον αυτό έχει κινητοποιήσει την πραγματοποίηση μιας σειράς ερευνών, τα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζονται επιλεκτικά στο άρθρο. Αυτό που παρατηρείται από την επιλεκτική αυτή ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι ότι το φαινόμενο της θυματοποίησης είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο στο σχολικό περιβάλλον, με σοβαρές ίσως και μακροχρόνιες επιπτώσεις στα θύματα. Μπορεί να αποτελέσει παράγοντα δημιουργίας προβλημάτων στους μαθητές, μετατρέποντας το σχολικό περιβάλλον σε έναν μη ασφαλή χώρο διαβίωσης. Είναι απαραίτητη η διερεύνηση του φαινομένου αυτού στην ελληνική πραγματικότητα, η καταγραφή του, η καταγραφή των χαρακτηριστικών των θυτών και των θυμάτων, οι πιθανές αιτίες του.

http://www.grsr.gr/pdf/122_93-106.pdf

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.