Η εμπειρία του σχολικού εκφοβισμού στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδε

Χριστίνα Αθανασιάδη & Βασιλική Δεληγιάννη - Κουϊμτζή

Psychology in the Schools

English

Greek

Σχολικός εκφοβισμός, Θυματοποίηση, Παρεμβάσεις

Research

Teachers, Researchers.

1 - 20 pages

Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε για να διερευνήσει τις εμπειρίες των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ελληνικά σχολεία σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (καθώς επίσης και το φαινόμενο της θυματοποίησης), και την ερμηνεία που δίνουν οι ίδιοι, πάντα υπό το πρίσμα του ρόλου του φύλου. Συνολικά 95 μαθητές (50 αγόρια και 45 κορίτσια) πήραν μέρος στην έρευνα.
Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες μαθητές, ο σχολικός εκφοβισμός είναι μία υπόθεση απειλών, φόβου και κυριαρχίας μεταξύ των μαθητών. Τα κορίτσια διάκεινται αρνητικά απέναντι στο φαινόμενο ενώ τα αγόρια προσπάθησαν να δικαιολογήσουν την εμπλοκή τους στο φαινόμενο αυτό. Επιπροσθέτως, και τα αγόρια και τα κορίτσια ανέφεραν τις διαφορετικές μορφές μέσω των οποίων δύναται να εκφραστεί αυτό το φαινόμενο. Πιο συγκεκριμένα, αμφότεροι τόνισαν ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια και ότι αυτά τείνουν να είναι πιο βίαια από τα κορίτσια λόγω της σωματικής τους υπεροχής. Από την άλλη μεριά, τα κορίτσια υφίστανται πράξεις εκφοβισμού, κυρίως όμως λεκτικού (όπως εμπαιγμό), έμμεσου (αποκάλυψη μυστικών, διάδοση φημών κλπ) και εκφοβισμού που έχει να κάνει με τις κοινωνικές σχέσεις.
Ένα άλλο εύρημα είναι ότι τα αγόρια τείνουν να αντιμετωπίζουν μόνα τους το πρόβλημα χωρίς την παρέμβαση κάποιου, ενώ τα κορίτσια είναι πιο δεκτικά στο να συζητήσουν το πρόβλημα με τους γονείς τους ή φίλες. Ωστόσο και τα αγόρια και τα κορίτσια αποφεύγουν να εμπλέξουν τους καθηγητές καθώς τους θεωρούν αδιάφορους και αναποτελεσματικούς.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι αποτελεσματικές παρεμβάσεις πρέπει να επιχειρήσουν πρώτα να δημιουργήσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας μεταξύ των καθηγητών, των μαθητών και των γονιών. Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σχετικά με το φαινόμενο είναι σημαντική και για αυτό πρέπει να ενισχυθεί και να υποστηριχθεί από τους αρμόδιους φορείς. Επιπροσθέτως, πρέπει να τονιστεί ότι είναι πολύ σημαντική η εμπλοκή των γονέων στα θέματα του σχολείου έτσι ώστε να εφαρμοστεί καλύτερα μία στρατηγική για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να υπογραμμίσει το φαινόμενο αυτό από την οπτική γωνία των παιδιών, μέσα από την εμπειρία τους από αυτό το φαινόμενο και μέσα από τον τρόπο με τον οποίο συλλαμβάνουν την έννοια «σχολικός εκφοβισμός».
Για τους σκοπούς της εργασίας αυτής συμμετείχαν μαθητές από 8 δημόσια σχολεία διαφορετικών περιοχών της Αθήνας και αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί έτσι αντικατοπτρίζονται οι διαφορετικές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή.
Οι ερευνητές ενσωμάτωσαν – μέσα από την εργασία σε ομάδες – ένα πλήθος εμπειριών των μαθητών σχετικά με το φαινόμενο. Λόγω της ποιοτικής μεθόδου και διαδικασίας που ακολουθήθηκε, η έρευνα αυτή μας δίνει πολύ σημαντικές πληροφορίες για το φαινόμενο από την οπτική γωνία των μαθητών. Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα κορίτσια κατανοούν και στηρίζουν τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού, ενώ τα αγόρια τείνουν να υπερασπίζονται τους δράστες. Επίσης συνάγεται ότι η μη ορθή κοινωνικοποίηση στους κόλπους της οικογένειας και του σχολείου συντελεί στη δημιουργία φαινομένων κυριαρχικής ανδροπρέπειας μεταξύ των αγοριών.
Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι η πλειοψηφία των ελλήνων εκπαιδευτικών αποποιούνται των παιδαγωγικών διαστάσεων του ρόλου τους και δηλώνουν αναρμόδιοι για να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά και συναισθηματικά θέματα των παιδιών, και αυτό δυστυχώς γίνεται αντιληπτό από τα παιδιά. Αυτό υποδηλώνει τη μεγάλη σημασία που έχει το να είναι οι καθηγητές ενήμεροι και καταρτισμένοι για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού.

Psychology in the Schools, Vol. 47(4), 2010 ○ 2010 Wiley Periodicals, Inc.
Published online in Wiley InterScience (www.interscience.wiley.com)

ASPETE