Η πρόληψη της επιθετικότητας στο σχολείο

Κυριακίδου Μαρία

Πυξίδα (pyxida.org.gr)

Greek

Greek

Επιθετικότητα, εκφοβισμός, θυματοποίηση, σχολείο, πρόληψη

Web Article

Parents, Policy Makers, Teachers, Young People.

1 - 20 pages

Στο παρόν άρθρο παρατίθενται κάποια βασικά στοιχεία γύρω από το θέμα της επιθετικότητας στα σχολεία και προτείνονται τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Αποτελεί δε μια προσπάθεια του κέντρου πρόληψης «Πυξίδα» να ευαισθητοποιήσει γονείς, εκπαιδευτικούς και νέους γύρω από το φαινόμενου του σχολικού εκφοβισμού, που δείχνει να εξαπλώνεται με την πάροδο του χρόνου στη χώρα μας.
Πιο αναλυτικά, παρατίθεται ο ορισμός του φαινομένου, όπως έχει προκύψει από επιστημονικές μελέτες, καθώς επίσης παρουσιάζονται οι διαστάσεις του φαινομένου στην Ελλάδα σύμφωνα με τις σχετικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί. Επισημαίνεται δε ότι ιδιαίτερη βαρύτητα έχει δοθεί στην επιθετικότητα μεταξύ των συνομηλίκων μαθητών, ενώ άλλου τύπου επιθετικότητα μεταξύ ενηλίκων ή μεταξύ ενηλίκων και παιδιών δεν έχει διερευνηθεί στον ίδιο βαθμό, γεγονός που καταδεικνύει την ιδιαιτερότητα και σοβαρότητα του ζητήματος.
Αναφορικά με τα χαρακτηριστικά του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού στη χώρα μας, επισημαίνονται τα εξής:
• Η επιθετικότητα επηρεάζει αρνητικά τόσο τους μαθητές που την υφίστανται όσο και τους μαθητές που την ασκούν. Γι’ αυτό δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνουμε τους «θύτες» από τα «θύματα». Επίσης, αρνητική είναι και η επιρροή στα παιδιά που γίνονται παρατηρητές τέτοιων σκηνών.
• Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να επηρεάσει την παρακολούθηση του σχολείου και τη σχολική επίδοση, καθώς προκαλεί ψυχολογική καταπόνηση, δυσκολίες συγκέντρωσης και σχολική φοβία.
• Οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να μην γνωρίζουν την έκταση του φαινομένου στα σχολεία τους, γεγονός που τροφοδοτεί τη σχολική επιθετικότητα και το αίσθημα ανημποριάς των θυμάτων.
Για τους λόγους αυτούς, κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση και η εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων πρόληψης, μέσα από μια συνολική προσέγγιση που θα κινητοποιεί το σχολείο και την ευρύτερη κοινότητα. Οι εκπαιδευτικοί παίζουν σημαντικό ρόλο σε μια τέτοια προσπάθεια και για αυτό το λόγο θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Από την άλλη μεριά, καθοριστικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, που θα πρέπει μέσω της διαπαιδαγώγησης να προλάβει την επιθετικότητα. Επίσης απαραίτητη κρίνεται η ύπαρξη υποστηρικτικών κοινωνικών υπηρεσιών, ενώ τον πρώτο ρόλο τον έχουν οι ίδιοι οι μαθητές και για το λόγο αυτό θα πρέπει οι όποιες παρεμβάσεις να ενισχύουν τις ομάδες συνομηλίκων και τη φιλία μέσα στο σχολείο.

Η «Πυξίδα» είναι ένα κέντρο πρόληψης της εξάρτησης από τα ναρκωτικά και προαγωγής της υγείας, σε συνεργασία με τον Ο.ΚΑ.ΝΑ. Για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων επιδιώκεται ο συνδυασμός των παρεμβάσεων, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των σχολικών προγραμμάτων. Για το λόγο αυτό στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας και στην εμπλοκή όσο το δυνατόν περισσότερων φορέων.
Η ιδιαιτερότητα αυτού του άρθρου έγκειται αφ’ ενός στην απλή και ευανάγνωστη μορφή του και αφ’ ετέρου (και κυρίως) στην προσέγγιση του φαινομένου της σχολικής επιθετικότητας, ιδωμένου μέσα από ένα ευρύτερο πρίσμα που καταδεικνύει τη συσχέτιση μεταξύ διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων. Επιπλέον, η πρόληψη ως μέθοδος αντιμετώπισης προβλημάτων αναμφίβολα υπερέχει της καταστολής, ιδίως όταν αφορά το σχολικό περιβάλλον.
Με κεντρικό άξονα το εν λόγω άρθρο, διοργανώνονται από την «Πυξίδα» συζητήσεις σε σχολεία του νομού Θεσσαλονίκης, γύρω από το θέμα της σχολικής επιθετικότητας, το πώς μπορεί να αποφευχθεί ο στιγματισμός μερικών παιδιών ως «επιθετικά», καθώς και τον πολύτιμο ρόλο των εκπαιδευτικών και των γονέων πάνω στο θέμα αυτό. Αξίζει να αναφερθεί ότι εκτός από τις θεωρητικές εισηγήσεις, πραγματοποιούνται και βιωματικές ασκήσεις, όπου συζητείται ένα συγκεκριμένο παράδειγμα επιθετικής συμπεριφοράς.
Όπως τονίζεται και στο άρθρο, η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού δεν είναι υπόθεση μόνο των εμπλεκόμενων μερών, αλλά και των καθηγητών, των γονέων, των υποστηρικτικών κοινωνικών υπηρεσιών και φυσικά των μαθητών μιας σχολικής μονάδας. Η ενίσχυση της συναισθηματικής και κοινωνικής ικανότητας των παιδιών είναι απαραίτητη, γι’ αυτό δίνεται έμφαση στην ομαδική εργασία και στην ενίσχυση της φιλίας.
Τέλος, μια ενδιαφέρουσα πρόταση που παρατίθεται είναι η ένταξη τέτοιων παρεμβάσεων στα πλαίσια ενός προγράμματος αγωγής υγείας, με επικέντρωση στις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών και στην προσωπική ανάπτυξη.

www.pyxida.org.gr/files/Hprolipsitisepithetikotitas.doc

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.