Εκφοβισμός και βία στα σχολεία: μια νέα πραγματικότητα;

Ζαβράκα Μ.

Ινστιτούτο Ψυχοκοινωνικής Ανάπτυξης

Greek

Greek

σχολικός εκφοβισμός, βία

Newspaper / Magazine article

Researchers, Young People.

1 - 20 pages

Το άρθρο αυτό έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «Ψυχιατροδικαστική» και αποτελεί ένα σύντομο άρθρο το οποίο παρουσιάζει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Το άρθρο ξεκινάει τονίζοντας πόσο σημαντική είναι η ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και ότι η σχολική επίδοση και η ψυχική υγεία των μαθητών είναι αλληλένδετες έννοιες μεταξύ τους. Έπειτα, αναφέρει έναν σύντομο ορισμό του σχολικού εκφοβισμού. Τονίζει ακόμα ότι διαφέρει από το παιχνίδι, όπου τα παιδιά παίζοντας μπορεί να χτυπήσουν το ένα το άλλο. Αυτό που τα διαχωρίζει είναι ότι στο σχολικό εκφοβισμό κάποιος υποφέρει. Στη συνέχεια, αναφέρει τις πιθανές μορφές με τις οποίες εμφανίζεται, δίνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα και μαρτυρίες. Στη συνέχεια, αναφέρεται στην έκταση του φαινομένου τόσο στην Αμερική, όσο και στην Ελλάδα, αναφέροντας κάποια στατιστικά στοιχεία από έρευνες. Συγκεκριμένα, 3 στους 10 μαθητές Δημοτικού πέφτουν θύματα βίας των συμμαθητών τους και 1 στους 10 εφήβους στην Αθήνα. Το άρθρο συνεχίζει με τα πιθανά αίτια του σχολικού εκφοβισμού, τα οποία είτε οφείλονται σε εγγενή ένστικτα επιθετικότητας, σύμφωνα με την ψυχαναλυτική προσέγγιση, είτε οφείλονται στη μίμιση συμπεριφορών ενηλίκων. Επιπλέον, αναφέρει ότι σε κάθε φαινόμενο σχολικού εκφοβισμού εμπλέκονται τρία είδη ρόλων, ο θύτης, το θύμα και ο παρατηρητής και αναλύει το προφίλ των τριών αυτών ρόλων ξεχωριστά. Οι θύτες, παρουσιάζουν επιθετικότητα, αντλούν ευχαρίστηση με το να κακομεταχειρίζονται τους άλλους, έχουν την ανάγκη τους ελέγχου και της εξουσιας. Από την άλλη, τα θύματα παρουσιάζουν αποστροφή προς τη βία, είναι ευαίσθητα, ανεκτικά, κλπ. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι παρατηρητές, των οποίων η στάση (ενθάρρυνση, αδιαφορία ή αποδοκιμασία) παίζει καταλυτικό ρόλο στη συνέχιση του εκφοβισμού. Οι παρατηρητές, συνήθως φοβούνται να μιλήσουν μήπως γίνουν τα επόμενα θύματα, ή μήπως τα αποκαλέσουν καρφιά. Το άρθρο τελειώνει αναφέροντας ότι το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίλυση του φαινομένου.

Το άρθρο αυτό επιλέχτηκει γιατί δίνει μια ψυχολογική διάσταση στη διερεύνηση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, τονίζοντας πόσο σημαντική είναι η ψυχική υγεία των παδιών και των εφήβων. Είναι δημοσιευμένο σε περιοδικό που απευθύνεται σε ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές, ψυχιάτρους, γεγονός που καταδεικνύει ότι το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού αφορά την ευρύτερη ιατρική κοινότητα, εκτός από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Παρά τη μικρή έκταση του άρθρου, είναι ολοκληρωμένο όσον αφορά το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, καθώς αναφέρει τα κυριότερα χαρακτηριστικά του όπως ορισμό, μορφές εμφάνισης, διαστάσεις- έκταση, αίτια, προφίλ εμπλεκόμενων (θύτη, θύμα, παρατηρητής). Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι αναφέρει τα αποτελέσμετα κάποιων ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί τόσο στο εξωτερικό (κυρίως στην Αμερική) όσο και στην Ελλάδα, τα οποία δείχνουν ότι το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού αρχίζει να παίρνει μεγάλες διαστάσεις, και συνεπώς θα πρέπει να βρεθούν λύσεις για την αντιμετώπισή του. Επιπλέον, το άρθρο συνεχίζει με τα πιθανά αίτια του σχολικού εκφοβισμού, τα οποία είτε οφείλονται σε εγγενή ένστικτα επιθετικότητας, σύμφωνα με την ψυχαναλυτική προσέγγιση, είτε οφείλονται στη μίμιση συμπεριφορών ενηλίκων. Ακόμα, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι εκτός από το θύμα και το θύτη (που είναι τα άμεσα εμπλεκόμενα άτομα σε μια κατάσταση σχολικού εκφοβισμού), το άρθρο αναφέρεται και στο ρόλο του παρατηρητή (έμεσα εμπλεκόμενος). Ο οποίος, σύμφωνα με το άρθρο, κρίνεται πολύ καθοριστικός καθώς η στάση που θα ακολουθήσει (ενθάρρυνση, αδιαφορία ή αποδοκιμασία) παίζει καταλυτικό ρόλο στη συνέχιση ή όχι του εκφοβισμού.

http://www.psych.gr/documents/psychiatrodikastiki/Issue02.pdf
(page 10)

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.