Lifelong Learning Programme

This project has been funded with support from the European Commission.
This material reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein

Also available in:

"I Am Not Scared" Project

Homepage > Database > Publication List

Database

TITLE OF DOCUMENT:

Εμπειρίες παιδιών αναφορικά με σχολικό εκφοβισμό εκφρασμένες μέσα από

NAME OF AUTHOR(S):

Ανδρέου Ε., Μπονώτη Φ.

NAME OF PUBLISHER:

School Psychology International - SAGE

LANGUAGE OF DOCUMENT:

English

LANGUAGE OF THE REVIEW:

Greek

KEYWORDS:

Σχολικός εκφοβισμός, παιδιά, σχέδια, θυματοποίηση

DOCUMENT TYPOLOGY:

Research

TARGET GROUP OF PUBLICATION:

Teachers, Researchers.

SIZE OF THE PUBLICATION:

1 - 20 pages

DESCRIPTION OF CONTENTS:

Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να ερευνήσει τις αντιλήψεις των παιδιών γύρω από συμπεριφορές σχολικού εκφοβισμού και θυματοποίησης που λαμβάνουν χώρα στο σχολείο, χρησιμοποιώντας δύο εναλλακτικά εργαλεία διερεύνησης, όπως τις προσωπικές αναφορές και τα σκίτσα-ζωγραφιές των παιδιών. Δεδομένου ότι πολλά παιδιά διστάζουν να παραδεχθούν τη συμμετοχή τους σε τέτοια περιστατικά όταν ερωτούνται ευθέως, η χρήση των σκίτσων τους ως συμπληρωματικό εργαλείο θα μπορούσε να επιτρέψει στα παιδιά να εκφράσουν τις αντιλήψεις τους γύρω από το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μέσα από τις ζωγραφιές τους.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 448 παιδιά, από την Τετάρτη έως την Έκτη τάξη από 10 δημοτικά σχολεία αστικών περιοχών της κεντρικής Ελλάδας, παρέχοντας έτσι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από πλευράς κοινωνικο-οικονομικού υποβάθρου. Το δείγμα αποτελείτο από 206 κορίτσια και 242 αγόρια, 9 έως 12 ετών. Οι μαθητές αυτοί συμπλήρωσαν κάποια ερωτηματολόγια αναφορικά με το ρόλο τους σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και στη συνέχεια τους ζητήθηκε να ζωγραφίσουν μια σκηνή θυματοποίησης στο χώρο του σχολείου τους και να υποδείξουν τον εαυτό τους σε περίπτωση συμμετοχής. Οι ζωγραφιές εν συνεχεία αποκωδικοποιήθηκαν αναφορικά με δύο παραμέτρους: την «αυτό-απεικόνιση» (καταδεικνύοντας το ρόλο του παιδιού στη σκηνή) και την «απεικόνιση διαφορετικών διαστάσεων εκφοβιστικής συμπεριφοράς» (καταδεικνύοντας έτσι τους τύπους θυματοποίησης που εμφανίζονται στα σκίτσα).
Διακόσια έξι παιδιά από τα 448 συνολικά απεικόνισαν τους εαυτούς στη σκηνή που ζωγράφισαν, ενώ 424 παιδιά απεικόνισαν διακριτούς τύπους εκφοβισμού (φυσικού, λεκτικού ή και των δύο). Η ανάλυση των σκίτσων αποκάλυψε ότι τα παιδιά απεικόνισαν τους εαυτούς τους σε ρόλο θύτη, θύματος, υπερασπιστή και παρατηρητή, αλλά όχι σε ρόλο υποβοηθούντος και ενίσχυσης του δράστη. Επίσης, διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές αναφορικά με το φύλο. Τα κορίτσια τείνουν να σκιτσάρουν τους εαυτούς τους περισσότερο σε σκηνές λεκτικής βίας, ενώ τα αγόρια περισσότερο σε σκηνές φυσικής επιθετικότητας ή σε μικτές σκηνές (φυσικής και λεκτικής βίας).
Τέλος, τα αποτελέσματα (όπως και σε άλλα ευρήματα) δείχνουν πως τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε περιστατικά βίας με την ιδιότητα του δράστη ή του θύματος, ενώ τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να λειτουργήσουν ως υπερασπιστές του θύματος.

REVIEWER’S COMMENTS ON THE DOCUMENT:

Η παρούσα μελέτη ερευνά το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού μέσα από μια οπτική διαφορετική, γεγονός που την καθιστά πολύ ενδιαφέρουσα και αξιοσημείωτη. Η εισαγωγή του άρθρου αυτού περιλαμβάνει το θεωρητικό υπόβαθρο του φαινομένου, όπως αυτό έχει προκύψει από τις προϋπάρχουσες έρευνες. Όπως αναφέρεται, οι περισσότερες έρευνες γύρω από το θέμα στηρίζονται σε ανώνυμες αναφορές παιδιών, που αυτοχαρακτηρίζονται ως δράστες, θύματα, ή παρατηρητές. Όμως οι «θύτες» συνήθως δεν παραδέχονται ή δεν συνειδητοποιούν ότι οι ενέργειές τους είναι επιβλαβείς, ή ακόμα μπορεί να υπερβάλουν υπερηφανευόμενοι για άμεση αντεκδίκηση, ή να είναι φειδωλοί στην αναφορά τους αν νιώσουν ότι οι άλλοι μπορεί να τους κατηγορήσουν. Τα «θύματα» επίσης μπορεί να δώσουν ανακριβείς αναφορές, προκειμένου να δικαιολογήσουν ή να αρνηθούν τη θέση τους. Η πληροφόρηση που αντλείται από τους δασκάλους μπορεί επίσης να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα, καθώς οι δάσκαλοι μπορεί να υποδείξουν «θύματα» που δεν ταυτίζονται με αυτό το ρόλο και ακόμη επειδή (όπως έχει αναφερθεί στις περισσότερες μελέτες) τα παιδιά αποφεύγουν να μοιραστούν ανάλογες εμπειρίες τους με τους δασκάλους τους. Για τους παραπάνω λόγους, η καλύτερη προσέγγιση φαίνεται να είναι η συνδυαστική, κάτι που αποτελεί και το στόχο της εν λόγω έρευνας.
Πιο ειδικά, δεδομένου ότι πολλά παιδιά διστάζουν να παραδεχθούν ότι έχουν εμπλακεί σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, είτε ως «δράστες» είτε ως «θύματα», η χρήση των σκίτσων τους ως συμπληρωματικό εργαλείο θεωρήθηκε ότι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να εκφράσουν έμμεσα μέσα από τις ζωγραφιές τους τις αντιλήψεις τους γύρω από αυτό το φαινόμενο. Οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν προκειμένου να συγκεντρωθούν οι απαραίτητες πληροφορίες περιγράφονται πλήρως στο άρθρο, καθώς και η στατιστική ανάλυση των δεδομένων. Παρ’ όλο που τα αποτελέσματα της έρευνας δεν επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι οι ζωγραφιές συνδέονται πλήρως με τους δείκτες επιθετικής συμπεριφοράς των προσωπικών αναφορών, αποκαλύπτουν κάποιες ενδιαφέρουσες συσχετίσεις κυρίως αναφορικά με τις διαφορές αγοριών – κοριτσιών (που περιγράφονται στην προηγούμενη ενότητα). Επίσης, κάποια ευρήματα δείχνουν ότι οι ζωγραφιές των παιδιών πιθανώς επηρεάζονται περισσότερο από τα στερεότυπα παρά από την πραγματικότητα, καθώς και από τον ανταγωνισμό μεταξύ τους στη ζωγραφική.
Παρ’ όλα αυτά, ένα πιθανό πλεονέκτημα της χρήσης των σκίτσων των παιδιών, ως ένα συμπληρωματικό μεθοδολογικό εργαλείο διερεύνησης εμπειριών σχολικού εκφοβισμού, είναι το γεγονός ότι μπορεί να μας παράσχει χρήσιμες πληροφορίες για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προκειμένου να σταματήσουμε τη σχολική βία πριν καν ξεκινήσει!

NAME OF THE REVIEWING ORGANISATION:

Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

I Am Not Scared Project
Copyright 2024 - This project has been funded with support from the European Commission

Webmaster: Pinzani.it